Fëmijët nuk janë mirë: Kur të rinjtë preferojnë apokalipsin në vend të kapitalizmit

Një zhanër i ri videosh ka lindur dhe po kthehet në viral në rrjetet sociale. Nuk është fjala për influencer që përpiqen të bindin se cili është produkti i radhës që duhet të blesh për të qenë i lumtur dhe as kërcimi i radhës që pritet të bëhet viral. Në fakt, është fjala për një trend sa komik aq edhe të trishtë, që do të duhej t’i shqetësonte arkitektët e botës tonë moderne, edhe pse tanimë është e qartë se nuk ka për t’i prekur aspak.

Në video të shpërndara në TikTok dhe Instagram, të rinj të ndryshëm shfaqen të emocionuar dhe gati-gati të lumtur nga ideja e një shpërthimi nuklear. “Unë duke llogaritur shpenzimet e muajit,” mund të lexosh në caption-in e një prej tyre, ku një vajzë e re, fillimisht e shqetësuar dhe në ankth, befas buzëqesh e kënaqur, ndërsa teksti zëvendësohet nga fjalia, “por nga dritarja shoh renë në formë kërpudhe.” Një tjetër video tregon një djalë jo më shumë se 30 vjeç, i cili përgjërohet që bomba të godasë shtëpinë e tij… “ose më mirë,” thotë ai, “gjurmoni telefonin tim sepse me gjasë do të kem dalë për vrap. Dërgojeni aty ku do të jem, larg njerëzve të tjerë. Në fakt, vetëm lëshojeni dhe unë do të vrapoj vetë drejt saj.”

Këta janë të rinjtë që, të rritur bashkë me zhvillimin e teknologjisë, supozohej të ishin gjenitë sipërmarrës të së nesërmes, por që në fakt po pranojnë hapur se do të mirëprisnin përvëlimin së gjalli nga një shpërthim nuklear, se sa të përballonin një tjetër dekadë qirashë që rriten pa ditur të ndalen, pagash që mbeten në vend dhe një ekonomi në dukje e dizenjuar posaçërisht për t’i bluar deri në pikën e fundit.

Ky nuk është thjesht humor burgu, por mekanizëm mbijetese. Është përgjigjia logjike ndaj faktit se, për shumicën dërrmuese të të rinjve sot, kapitalizmi as nuk shtiret më se mund t’iu ofrojë një të ardhme të jetueshme. Është përgjigjia e dëshpëruar ndaj një sistemi ku të paturit e një strehe mbi kokë është ose një dënim me borxh të përjetshëm, ose një cikël qirashë të fryra nga kompani për të cilat shtëpitë janë investim dhe jo një vend për të jetuar. Katastrofa klimatike nuk është më paralajmërim i diçkaje të largët, por një spektakël i vërtetë horrori, ndërsa më e mira që politikanët dhe qeveritë mund të ofrojnë janë sloganet e squllëta për “uljen e ndotjes deri në vitin 2050”, apo pasaporta me mbishkrimin “Bashkimi Europian” në kapakun e përparmë. Ti mund të jesh pa shtëpi dhe ta kesh të pamundur të marrësh frymë në një botë ku ndotja arrin majat, por duhet të jesh i lumtur dhe shpresëplotë se mund të lëvizësh lirisht nëpër Europë dhe të qëndrosh sa kohë të duash në shtetet e saj, të cilat edhe vetë sa vijnë e bëhen më të pajetueshme.

Nga ana tjetër, lufta – dikur një tragjedi – duket sikur është kthyer në një serial episodik me konflikte që shpërthejnë rregullisht, gjithmonë në kohë që kompanitë nënkontraktore të ushtrive të realizojnë fitimet e synuara për tremujorin e ardhshëm. Politikanëve europianë – konservatorë dhe liberal – iu shkumëzon goja nga kënaqësia teksa shpallin shifrat e armëve, dronëve dhe mjete luftarake që do të prodhojnë, ndërsa panelistët nëpër ekrane janë po aq entuziastë nga ideja e riarmatimit dhe luftës, a thua se është fjala për një film që mund ta ndalësh në çdo kohë nëse dhuna bëhet e padurueshme. Mes gjithë këtyre, bankierët, qiradhënësit, CEO-t dhe politikanët na sigurojnë të gjithëve se “gjërat po bëhen më mirë,” dhe se të rinjtë duhet vetëm “të punojnë më fort.”

Më shumë se gjithçka tjetër, vizioni i të rinjve sot përcaktohet nga mungesa e një kundër-narrative të besueshme. Gjeneratave të mëparshme, edhe në kohërat më të vështira, iu ushqehej në një mënyrë apo një tjetër iluzioni se po të ulnin kokën dhe të punonin fort, gjërat do të përmirësoheshin për ta. Por, të rinjtë sot kanë parë mjaft kriza të përsëritura, sa të kuptojnë se nuk do të vijë askush t’i shpëtojë. Ata e kuptojnë se kapitalizmi nuk është në krizë –  ai është vetë kriza, që po funksionon pikërisht ashtu si duhet, duke i varfëruar ata gjithnjë e më tepër dhe në momentin e parë kur mund të vlojë ndonjë valë pakënaqësie, është gati lufta.  Ti nuk mund t’i kundërshtosh sunduesit e tu nëse armiku është tek porta. Nuk mund të refuzosh të luftosh, sepse atëherë do të jesh jo-patriot, tradhëtar, anti-kombëtar, ant-shqiptar, anti… anti… anti…

Pa vizionin e një alternative, apokalipsi – qoftë i vërtetë ose metaforik – bëhet natyrshëm më i parapëlqyer. Ky nuk është thjesht nihilizëm, por akuzë ndaj një shoqërie që e ka të pamundur të oforjë një alternativë tjetër përkundrejt vuajtes. Joshja nga shfarosja totale, qoftë edhe në formë shakaje në internet, reflekton se sa keq është thyer kontrata sociale nga sistemi në të cilin jetojnë.

Pushteti natyrisht do të tundë kokën me shpërfillje ndaj këtyre “fëmijëve dramatikë,” ashtu sikurse ka shpërfillur ankesat e gjithë brezave të mëparshëm. Por, thellë brenda vetes, ai e di se është përgjegjës. Kur një grupmoshë e caktuar thotë – ndonëse me shaka – se do të zgjidhte më mirë shfarosjen në vend të jetës nën kapitalizëm, atëherë nuk kemi të bëjmë thjesht me meme, por me një verdikt. Nuk është tragjike që të rinjtë po bëjnë shaka të tilla me shfarosjen – tragjedia është se ata kanë çdo arsye për ta menduar seriozisht atë.